نقد و نظر

سوسیالیسم، فاشیسم و انقلاب- چاپ دوم

امروزه سخن گفتن از «گرامشی» نگاهی از سرِ حیرت و تمسخر را به دنبال خواهد داشت: گرامشی؟ همان سوسیالیست جوان و خوش‌خیالی که هیچ گاه از رویای کمونیسم دست نکشید و درنیافت آرمان‌هایی که برایشان می‌جنگید یکسره خیال‌پردازنه‌اند و دست‌نیافتنی؟

آیا گرامشی مظهر یاس و ناامیدی چپ، مظهر ناتوانی‌اش در سازماند‌هی توان انقلابی در برابر یورش بی‌امان دشمن نیست؟ از سوی دیگر گرایش به گرامشی در میان اکثر چپ‌ها بدل به ژستی کاملا زینتی شده است؛ عده‌ای او را شهید راه مبارزه علیه فاشیسم می‌دانند و برای پُر از بیماری و محنتش مرثیه‌سرایی می‌کنند و عده‌ای دیگر او را به سوژه تحقیقات آکادمیک درباره «ریشه‌های تفکر چپ» فرو می‌کاهند.

کامران برادران، مترجم کتاب «سوسیالیسم، فاشیسم و انقلاب» اثر آنتونیو گرامشی است که سطور بالا را در مقدمه خود بر این کتاب نوشته است اعتقاد دارد، گرامشی هنوز معاصر ماست. وی می‌نویسد: «جهانی که او پا بدان گذاشته بود، همچون عصر ما آبستن فاجعه بود؛ پیشرفت به یکباره تمام نیم‌کره شمالی زمین را فراگرفته بود، تقسیم قدرت در نقاط مختلف سبب شد ابرقدرت‌های جدید و قدیم بر برتری سیاسی و اقتصادی به جان یکدیگر بیفتند و تزلزل موقعیت سنتی حکومت‌ها خود به انقلاب‌های متعدد انجامید و اولین‌شان به جرقه‌ای در انبار باروت می‌مانست.»

به اعتقاد برادران، گرامشی می‌دانست که ظهور فاشیسم پرده از این حقیقت برمی‌دارد که چپ هنوز فاقد هرگونه برنامه رهایی‌بخش و راستین در چهارچوب کنش سیاسی است. به بیان «لکانی» چپ در ظهور فاشیسم همان پیامی را دریافت می‌کند که خود پیش‌تر با ضعف و عجزش، به صورت وارونه فرستاده بود.

گرامشی کتاب حاضر را در پنج بخش تالیف کرده است. «جنگ جنگ است»، عنوان بخش اول این اثر است. خوانندگان در بخش دوم این کتاب با بحش «ایتالیا و اسپانیا» آشنا می‌شوند. گرامشی در این بخش به بررسی موقعیت بورژوازی در ایتالیا و اسپانیا و قرارگیری این سه جریان انقلابی می‌پردازد.

این متفکر ایتالیایی در ادامه و در بخش سوم بحث «سوسیالیست‌ها و فاشیست‌ها» را واکاوی کرده و در بخش چهارم کتاب خود به سراغ «علیه ترور» رفته است. بخش پایانی این کتاب به بحث «دو فاشیسم» اختصاص دارد. در بخش پایانی شاهد بررسی شکاف فاشیسم از سوی گرامشی هستیم.

نشر «حکمت کلمه» سومین کتاب از مجموعه «دارکوب» را به نشر این اثر آنتونیو گرامشی اختصاص داد. این ناشر کتاب «سوسیالیسم، فاشیسم و انقلاب» را در 48 صفحه، شمارگان هزار نسخه منتشر کرد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *